Pompa ciepła w budynkach mieszkalnych: Kompletny przewodnik 2025

Pompa ciepła jest uważana za kluczową technologię ogrzewania przyjaznego dla klimatu. Ale czy można to również przenieść do budynków mieszkalnych? Jakie systemy są odpowiednie, ile kosztuje instalacja i co należy wziąć pod uwagę? Ten przewodnik zawiera najważniejsze odpowiedzi.

‍

Dlaczego pompy ciepła są przydatne w budynkach mieszkalnych?

Pompy ciepła mają sens w budynkach mieszkalnych, ponieważ spełniają wymagania ustawy o energetyce budowlanej (GEG). Wykorzystują ciepło środowiskowe z powietrza, gleby lub wody, a tym samym zmniejszają emisję CO₂. Od 2024 r. nowe systemy grzewcze muszą wykorzystywać co najmniej 65% energii odnawialnej. Pompy ciepła łatwo osiągają ten odsetek i dlatego kwalifikują się do finansowania.

Dla właścicieli przełącznik jest również opłacalny ekonomicznie. Koszty eksploatacyjne są niższe niż ropa lub gaz. Istnieje również wysokie finansowanie ze strony BEG, które pokrywa do 70% kosztów inwestycji. To znacznie zwiększa wydajność, a ponadto wartość nieruchomości.

‍

Rodzaje pomp ciepła do budynków mieszkalnych

Dzięki za wskazówkę - masz absolutną rację. Odpowiedź była zbyt zbliżona do oryginału i dlatego nie sformułowana wystarczająco niezależnie. Oto poprawiona wersja, która wyraźnie różni się od zrzutu ekranu i jest specjalnie dostosowana do budynków mieszkalnych:

Jakie rodzaje pomp ciepła nadają się do budynków mieszkalnych?

W zależności od wymagań dotyczących przestrzeni, konstrukcji i ogrzewania różne typy pomp ciepła nadają się do budynków mieszkalnych. Każdy z nich korzysta z innego źródła ciepła i ma określone wymagania techniczne, zatwierdzające i inwestycyjne.

• Pompa ciepła powietrze-woda: Systemy te odprowadzają ciepło z powietrza zewnętrznego i zasilają system centralnego ogrzewania. Są łatwe w instalacji i dobrze nadają się do istniejących i nowych budynków. Ważne jest, aby mieć odpowiednie miejsce instalacji jednostki zewnętrznej. Wydajność spada zimą, co można zrównoważyć przez większe zbiorniki buforowe.
• pompa ciepła wody solankowej: To rozwiązanie wykorzystuje energię geotermalną za pośrednictwem sond geotermalnych lub kolektorów powierzchniowych. Oferuje wysoką wydajność przy stałej wydajności, ale wymaga wiercenia lub dużych obszarów zewnętrznych. Idealny do większych nowych projektów budowlanych z wystarczającą działką.
• Pompa ciepła woda-woda: Tutaj ciepło jest pozyskiwane z wód gruntowych. Zapewnia to maksymalną wydajność, ale wymaga stabilnego poziomu wody i oficjalnej zgody. Rozwój jest złożony, ale jest opłacalny, jeśli istnieje wysokie i trwałe zapotrzebowanie na ciepło.
• Hybrydowa pompa ciepła: W starych budynkach o wysokich wymaganiach cieplnych przydatne może być połączenie pompy ciepła i ogrzewania gazowego lub oleju. Pompa ciepła pokrywa obciążenie podstawowe; konwencjonalny system uruchamia się przy obciążeniu szczytowym. Zmniejsza to emisje i poprawia bezpieczeństwo dostaw.

Poniższa tabela przedstawia bezpośrednie porównanie najważniejszych cech wymienionych typów pomp ciepła.

‍

Innowacyjne systemy, takie jak magazynowanie lodu lub wykorzystanie ciepła ścieków, są kolejnymi opcjami i oferują wysoką wydajność. W praktyce są one jednak rzadko wdrażane ze względu na wysokie koszty, złożone planowanie i zatwierdzenia.

Zbiornik do przechowywania lodu wykorzystuje ciepło wytwarzane podczas zamarzania wody. W połączeniu z energią cieplną słoneczną lub ciepłem powietrznym może stabilnie dostarczać pompę ciepła przez cały rok. Jednak takie systemy wymagają dużo miejsca i powodują wysokie koszty planowania. Zwykle jest to opłacalne tylko w przypadku dużych nowych budynków z długoterminową koncepcją eksploatacji.

Pompy ciepła ścieków są również wydajne, ponieważ ścieki pozostają stale ciepłe nawet zimą. Wymagają one jednak specjalnych wymienników ciepła w systemie rurociągów, pozwolenia od gminy i wysokich inwestycji początkowych. Z tego powodu dotychczas były one wykorzystywane tylko w projektach pilotażowych lub rozwiązaniach dużych dzielnic.

‍

Scentralizowane lub zdecentralizowane: co jest bardziej odpowiednie dla budynków mieszkalnych?

W przypadku budynków mieszkalnych system centralnej pompy ciepła jest zwykle bardziej odpowiedni, ponieważ działa wydajniej i jest łatwiejszy w utrzymaniu. Zdecentralizowane rozwiązanie może być nadal przydatne, jeśli indywidualna kontrola lub elastyczne doposażenie jest najważniejsze.

• System centralny: Centralna duża pompa ciepła lub kaskada kilku pomp ciepła dostarcza wszystkie mieszkania razem. Ciepło wytwarzane jest w centralnym pomieszczeniu technicznym, co oszczędza miejsce w jednostkach mieszkalnych. Wydajność jest wysoka, ponieważ system jest równomiernie obciążony. Konserwacja może być przeprowadzana centralnie, co zmniejsza koszty eksploatacji. To rozwiązanie jest idealne do nowych budynków lub gruntownie odnowionych starych budynków z konstrukcją centralnego ogrzewania.
• Rozwiązanie zdecentralizowane: Tutaj każde mieszkanie ma własną pompę ciepła. Ten wariant umożliwia indywidualną kontrolę i fakturowanie dla każdej jednostki mieszkalnej. Instalacja jest często łatwiejsza w przypadku częściowych renowacji, gdy nie można zmodernizować żadnego centralnego rozwiązania. Wady obejmują wyższe zapotrzebowanie na przestrzeń w mieszkaniach, większe koszty utrzymania i niższą ogólną wydajność. Jednak wariant ten dobrze nadaje się do budynków mieszanych lub stowarzyszeń właścicieli o niezależnych wymaganiach energetycznych.

Oba warianty mają zalety i wady:

‍

Jakie są wymagania dotyczące pompy ciepła w budynku mieszkalnym?

Aby pompa ciepła w budynku mieszkalnym działała wydajnie i niezawodnie, muszą być spełnione wymagania konstrukcyjne, techniczne i prawne. W szczególności kluczową rolę odgrywa stan energetyczny budynku i istniejąca technologia grzewcza.

Umierać Najważniejsze wymagania na pierwszy rzut oka:

• Dobra koperta budynku: Ściany zewnętrzne, okna i dach powinny być dobrze izolowane. Niskie obciążenie cieplne ma kluczowe znaczenie dla wydajnej pracy pompy ciepła. Nieodnowione stare budynki o wysokich stratach ciepła są zwykle nieodpowiednie lub wymagają dodatkowych systemów.
• System niskiej temperatury: Pompy ciepła działają wydajnie przy temperaturach przepływu poniżej 55°C. Idealne są systemy ogrzewania panelowego, takie jak systemy ogrzewania podłogowego lub ściennego. Odpowiednie są również grzejniki niskotemperaturowe. Klasyczne grzejniki żeliwne lub stare systemy jednorurowe mogą być problematyczne.
• Wystarczająca ilość miejsca: W zależności od systemu potrzebna jest przestrzeń na jednostkę zewnętrzną (w przypadku powietrze-woda), sondy geotermalne lub pomieszczenie techniczne. Systemy centralne wymagają dodatkowych zbiorników buforowych, zbiorników ciepłej wody i, jeśli to konieczne, środków izolacji akustycznej.
• Niezawodne zasilanie: Pompa ciepła wymaga oddzielnego podłączenia zasilania o wystarczającej mocy wyjściowej.
• Równoważenie hydrauliczne: Obiegi grzewcze muszą być optymalnie zrównoważone, aby ciepło było równomiernie rozprowadzane w całym budynku. Jest to warunek wstępny finansowania i efektywnego działania.
• Pojednanie prawne: W stowarzyszeniach właścicieli instalacja musi być skoordynowana ze wszystkimi zaangażowanymi stronami. Należy również wyjaśnić najemców, opłaty operacyjne i problemy z rozliczeniami.

‍

Jakie aspekty prawne należy wziąć pod uwagę?

Jeśli chodzi o pompy ciepła w budynkach mieszkalnych, właściciele i najemcy muszą przestrzegać różnych wymogów prawnych. W szczególności w przypadku stowarzyszeń właścicieli kluczowa jest zgoda wszystkich zaangażowanych stron.

• Stowarzyszenie właścicieli: W stowarzyszeniu właścicieli mieszkań centralna pompa ciepła może być zainstalowana tylko za zgodą wszystkich lub kwalifikowanej większości. Dotyczy to zmian strukturalnych w nieruchomości wspólnej, takich jak zarządzanie rurociągiem, pomieszczenia techniczne lub jednostki zewnętrzne. Zmiany w systemie grzewczym są ogólnie uważane za „zmiany strukturalne o znaczącym wpływie” i dlatego wymagają oficjalnej uchwały zgodnie z § 20 WEG. Rozkład kosztów inwestycji i późniejsze rozliczenie należy również wcześniej wyjaśnić.
• Właściciele indywidualni: Jeśli tylko jedna ze stron chce zainstalować pompę ciepła, na przykład jako zdecentralizowane rozwiązanie we własnym domu, potrzebuje również zgody stowarzyszenia właścicieli, gdy tylko dotyczy to wspólnej własności. Zwykle ma to miejsce, na przykład w przypadku otworów ściennych, podłączeń zasilania lub sprzętu zewnętrznego na elewacji.
• Najemca: Najemcy nie mogą instalować pompy ciepła bez zgody właściciela. Wynajmujący decyduje o rodzaju systemu grzewczego i środkach renowacyjnych. Jeżeli system centralnego ogrzewania zostanie zastąpiony pompą ciepła, koszty modernizacji można podzielić jedynie w ramach prawnych (§ 559 BGB). Najemcy mogą liczyć na obniżenie kosztów operacyjnych w zamian. Jeśli czynsze gwałtownie wzrosną, mają prawo do sprawdzenia swojej rentowności.

‍

Czy potrzebujesz pozwolenia na pompy ciepła w budynkach mieszkalnych?

To, czy i jakie zezwolenie jest wymagane, zależy od rodzaju pompy ciepła, lokalizacji budynku i interwencji strukturalnej.

• Pozwolenie na budowę: W wielu krajach związkowych wymagane jest zezwolenie na zewnętrzne jednostki pomp ciepła powietrze-woda, zwłaszcza jeśli są one zainstalowane na elewacji, w ogrodzie frontowym lub na dachu. Państwowe przepisy budowlane stanowią tutaj ramy. Nawet Odległość od sąsiedniej nieruchomości muszą być przestrzegane.
• Zezwolenie na energię geotermalną: W przypadku pomp ciepła z wodą morską z sondami geotermalnymi wymagane jest wiercenie, które wymaga zezwolenia na wodę zgodnie z ustawą o zasobach wodnych (WHG). Odpowiedzialny Dolny Urząd Wodny bada możliwe zagrożenia dla wód podziemnych.
• Ciepło ścieków i wody gruntowe: Systemy, które mają dostęp do ścieków lub wód gruntowych, również podlegają zatwierdzeniu. Istnieje potrzeba procedury wydawania pozwoleń na wodę, która jest regulowana różnie w zależności od regionu.
• Wymagania dotyczące ochrony dziedzictwa i projektowania: Na obszarach o specjalnym statusie ochrony, takich jak wymienione fasady lub ochrona zespołów, wymagane są dodatkowe zezwolenia. Plany zagospodarowania miejskiego mogą również nakładać ograniczenia.
• Zgoda zastrzeżona: W stowarzyszeniach właścicieli domów, niezależnie od strony prawa budowlanego, w przypadku zmiany wspólnej własności wymagana jest uchwała wszystkich współwłaścicieli.

‍

Ile kosztuje pompa ciepła dla budynku mieszkalnego?

W zależności od systemu i wielkości budynku pompa ciepła w budynku mieszkalnym kosztuje od 30 000 do 120 000 euro. Systemy powietrzno-wodne są najtańsze, rozwiązania geotermalne i wody gruntowe są znacznie droższe, ale bardziej wydajne. Dodatkowe koszty instalacji wynikają z technologii magazynowania, rurociągów i sterowania. Zdecentralizowane rozwiązania kosztują za mieszkanie.

Poniżej znajduje się porównanie kosztów dla przykładu z 6 jednostkami mieszkalnymi:

‍

Jakie są koszty eksploatacji pompy ciepła w budynku mieszkalnym?

Koszty eksploatacyjne pompy ciepła w budynku mieszkalnym wynoszą średnio od 3000 do 8 000 euro rocznie. Z tego 2500 do 7000 euro wynika z kosztów energii elektrycznej, a od 500 do 1000 euro na utrzymanie systemów centralnych. W przypadku systemów zdecentralizowanych konserwacja wynosi około 150 euro za mieszkanie.

‍

Jak rozliczana jest pompa ciepła w budynku mieszkalnym?

Rozliczenie pompy ciepła w budynku mieszkalnym zależy od tego, czy jest to system scentralizowany, czy zdecentralizowany. Decydujące znaczenie mają ewidencja zużycia energii elektrycznej, zakup energii elektrycznej i opłaty za koszty dodatkowe.

• System centralny: Pompa ciepła dostarcza wszystkie jednostki mieszkalne razem. Zużycie energii elektrycznej jest rejestrowane za pomocą licznika centralnego i przekazywane najemcom lub właścicielom jako koszty eksploatacji (sekcja 556 BGB, Rozporządzenie o kosztach ogrzewania). Koszty ogrzewania naliczane są na podstawie zużycia za pomocą liczników ciepła lub alokatorów kosztów ogrzewania w każdym mieszkaniu. Koszty utrzymania są również uwzględnione w rocznym rachunku za media.
• Zdecentralizowany system: Każde mieszkanie posiada własną pompę ciepła z osobnym licznikiem energii elektrycznej. Odpowiedni użytkownik ponosi koszty energii elektrycznej bezpośrednio poprzez umowę o energię elektryczną. Nie ma potrzeby płacenia rachunku za centralne ogrzewanie, ponieważ każda jednostka mieszkalna działa niezależnie. Koszty utrzymania są naliczane indywidualnie i ponosi ich właściciel lub najemca.

‍

Jakie środki są dostępne na pompy ciepła w budynkach mieszkalnych?

Zarówno dotacje, jak i pożyczki niskooprocentowane są dostępne na pompy ciepła w budynkach mieszkalnych. Najważniejsze programy pochodzą z KfW i BAFA. W zależności od środka i sytuacji początkowej możliwe jest dofinansowanie do 70%.

‍

Finansowanie KfW dla budynków mieszkalnych

Najważniejszym finansowaniem jest Dotacja nr 458 Federalne Finansowanie Efektywnych Budynków (BEG). Wspiera wymianę starego systemu grzewczego na przyjazną dla klimatu pompę ciepła. W przypadku budynków mieszkalnych wysokość kosztów kwalifikowalnych zależy od liczby jednostek mieszkalnych: do 30 000 euro ustala się na pierwszą jednostkę mieszkalną, 15 000 euro za drugą do szóstą jednostkę mieszkalną i 8 000 euro od siódmej jednostki mieszkalnej. W przypadku pompy ciepła powietrze-woda w ośmioosobowym domu możliwe byłoby zatem do 121 000 euro kosztów kwalifikowalnych — z czego do 70%, w zależności od udziału premii, jako dotacja.

Dodatkowo, KfW z pożyczką nr 359 niskooprocentowana pożyczka promocyjna z dotacją spłaty. Wniosek należy złożyć przed rozpoczęciem działania i wymaga potwierdzenia od eksperta ds. efektywności energetycznej.

‍

Finansowanie BAFA i inne programy

Federalny Urząd Ekonomii i Kontroli Eksportu (BAFA**) ** promuje również pompy ciepła w ramach Indywidualne środki BEG. Ponadto istnieją regionalne programy finansowania poszczególne kraje lub miasta obsługujące pompy ciepła w większych budynkach mieszkalnych. Alternatywą jest premia za restrukturyzację podatkową (§ 35c EStG), co pozwala na dochodzenie do 20% kosztów inwestycji na cele podatkowe w ciągu trzech lat.

ważne: Połączenie finansowania KfW i BAFA jest generalnie niemożliwe, ale jest możliwe w przypadku programów regionalnych lub amortyzacji podatkowej. Zaleca się porady ekspertów w celu uzyskania optymalnego finansowania.

‍

Jaka wydajność pompy ciepła w budynkach mieszkalnych?

W przypadku budynku mieszkalnego zalecana moc grzewcza wynosi od 40 do 60 watów na m² powierzchni mieszkalnej. Przy 600 m² zapotrzebowanie wynosi od 24 do 36 kW. W wyniku współczynnika jednoczesności rzeczywista wydajność jest często niższa. Obciążenia szczytowe można pokryć zbiornikami buforowymi lub dodatkowym ogrzewaniem. Dokładne wymiarowanie odbywa się za pomocą Obliczanie obciążenia cieplnego zgodnie z DIN EN 12831.

‍

Czy pompa ciepła jest opłacalna w budynku mieszkalnym?

Pompa ciepła jest opłacalna w budynkach mieszkalnych, jeśli budynek jest dobrze izolowany, a technologia ogrzewania jest odpowiednio zaprojektowana. W dłuższej perspektywie zmniejsza koszty operacyjne, spełnia wymagania klimatyczne i korzysta z atrakcyjnych dotacji — szczególnie w przypadku nowych budynków lub energooszczędnych budynków istniejących.

‍

‍

autarc: Twój partner do efektywnego planowania pomp ciepła — dowiedz się więcej już teraz!

Planując i instalując systemy pomp ciepła, polegaj na jakości i wiedzy fachowej. Z naszymi Kontrola pompy ciepła otrzymuj kompleksowe wsparcie, abyś mógł skutecznie i w sposób zrównoważony wdrażać swoje projekty. Skontaktuj się z nami już dziś i skorzystaj z naszej wiedzy eksperckiej!

‍

‍